Osmanlı Armasının Tarihi Serüveni

Osmanlı armasının tasarımının Sir Charles George Young’a ait olduğu genel kabul gören bir bilgidir. 1856 yılında Sultan Abdülmecid’e sunulan Dizbağı Nişanı ile başlayan süreçte, Kraliçe Victoria’nın görevlendirdiği Young, bu nişanı sunmak üzere İstanbul’a gelmiş ve burada araştırmalar yapmıştır. Garter King of Arms unvanına sahip olan Young’ın bu süreçte kendisine Etyen Pizani isminde bir tercüman yardımcı olmuştur. Ancak, Young’ın bizzat bir tasarım yapmış olma ihtimali konusunda bazı şüpheler bulunmaktadır.

Osmanlı Arması’nın İlk Adımları

Osmanlı armasının kökeni, makale yazarı tarafından “Avrupa’nın Ashabı Maarifden Birinin Fenni Harbe Dair Risale” isimli 1793 tarihli eserde tespit edilmiştir.

Sultan III. Selim döneminde başlatılan Nizam-ı Cedid reformları ile bağlantılı olarak bu dönemde Avrupalı devletlerin askeri teknik ve organizasyonlarından faydalanmak amacıyla birçok eser Osmanlı Türkçesine tercüme edilmiştir. Bu eserlerden biri de Fransız mareşali ve kale mimarı Sébastien Le Prestre de Vauban’ın “Avrupa’nın Ashabı Maarifden Birinin Fenni Harbe Dair Risale” başlıklı çalışmasıdır. Sultan III. Selim’in emriyle Fenerli tercüman Constantine İpsilanti tarafından tercüme edilen bu eser, 1793 yılında Râşid Efendi Matbaası tarafından basılmıştır. Eserin girişinde yer alan arma çizimi, Osmanlı silahlı kuvvetlerinin özelliklerini sembolize etmiştir.

Bu arma, 1856 yılında Sir Charles George Young’ın ziyaretinde tekrar gündeme gelmiş olabilir. Young’ın, Osmanlı armasının geliştirilmesi için tavsiyelerde bulunmuş olabileceği ve tasarımda katkı sunmuş olabileceği düşünülmektedir. Ancak Young’ın 1856 sonrasında bir daha İstanbul’a gelmediği bilgisi, bu katkının tasarım aşamasından çok danışmanlık düzeyinde olduğunu destekler niteliktedir.

Sonuç

Osmanlı arması, sadece bir sembol olmaktan öteye geçerek, imparatorluğun modernleşme çabalarının ve Batı ile olan diplomatik ilişkilerinin bir aynası haline gelmiştir. Sir Charles George Young gibi figürlerin bu süreçteki rolleri, Osmanlı Devleti’nin kendi kimliğini modernleşme ile harmanlama çabasını yansıtır.